Visualisatie: De Kracht van de Interne Apotheek

Welkom bij deze oefening, waarin we visualiseren wat er in de hersenen gebeurt bij het gebruik van pijnmedicatie. In een eerdere visualisatie onderzochten we hoe natuurlijke pijnstillers, in combinatie met medicatie, de pijnsignalen in het lichaam blokkeren. Deze oefening bouwt daarop voort, maar vanuit een andere invalshoek: we richten ons op de herkomst en werking van deze natuurlijke pijnstillers.

Het doel van deze oefening is om inzicht te krijgen in de interne apotheek—het systeem in de hersenen dat betrokken is bij pijnverlichting. Dit inzicht kan bijdragen aan een beter begrip van hoe het lichaam reageert op pijn en medicatie, en hoe dit mechanisme bewust kan worden geactiveerd.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat positieve verwachtingen een belangrijke rol spelen bij het activeren van deze interne processen. Naast het vertrouwen in medicatie kunnen we daarom ook werken aan een beter bewustzijn van en vertrouwen in het eigen vermogen van het lichaam om pijn te reguleren.

1. Het creëren van de juiste omstandigheden

Neem een comfortabele houding aan. Dit kan zittend in een stoel of liggend op de grond. Zorg ervoor dat uw lichaam ontspannen is, maar met voldoende ondersteuning. Sluit uw ogen of richt uw blik op een vast punt in de ruimte.

Richt vervolgens uw aandacht op de ademhaling. Merk op hoe de ademhaling vanzelf komt en gaat. Voel hoe de buik zich uitzet bij iedere inademing en weer ontspant bij de uitademing. Probeer met iedere uitademing de spanning in het lichaam verder los te laten.

Blijf gedurende de hele oefening een rustige en regelmatige ademhaling aanhouden.

2. De reis naar de interne apotheek

Stel u een geavanceerd microscopisch klein voertuig voor dat door het lichaam kan reizen. Dit voertuig brengt ons naar de hypothalamus, het regelcentrum van de interne apotheek, diep in de hersenen.

De snelste route hiernaartoe loopt via de neus. Stel u voor dat u diep inademt, en het voertuig wordt meegevoerd naar de longen. Vervolgens stuurt u het richting het centrum van de hersenen, net boven de hersenstam.

Bij aankomst in de hypothalamus wordt duidelijk dat dit gebied een essentiële rol speelt in het handhaven van de balans in het lichaam. Hier worden processen zoals lichaamstemperatuur, ademhaling en, voor deze oefening van belang, de hormoonhuishouding gereguleerd. Wanneer het lichaam uit balans raakt, coördineert de hypothalamus de aanmaak van specifieke stoffen om het evenwicht te herstellen.

Achter het regelcentrum bevinden zich de endocriene klieren, die deze stoffen produceren. Denk aan stoffen zoals dopamine, serotonine en endorfines—allemaal essentieel voor welzijn en pijnregulatie.

3. De reactie van de interne apotheek

Bij binnenkomst in het regelcentrum wordt duidelijk dat de activiteit hier beperkt is. De verantwoordelijken voor de interne apotheek, laten we ze de ‘operators’ noemen, lijken afwachtend. Hoewel het lichaam een pijnsignaal ontvangt en er dus actie nodig is, zijn de operators passief.

Door de jaren heen hebben zij geleerd volledig te vertrouwen op externe pijnmedicatie. De capaciteit van het lichaam om zelf pijn te reguleren is daardoor op de achtergrond geraakt. In plaats van direct te reageren op pijn, wachten zij tot er medicatie wordt ingenomen.

Op een groot scherm houden zij in de gaten wat er in de buitenwereld gebeurt. Wanneer zij zien dat er pijnmedicatie wordt ingenomen, verandert de situatie. De operators activeren onmiddellijk een proces dat leidt tot de aanmaak van endorfine en dopamine—stoffen die een gevoel van beloning en ontspanning geven. Dit verklaart waarom het effect van pijnmedicatie vrijwel direct merkbaar is, ondanks dat de werkzame stoffen van het medicijn nog enige tijd nodig hebben om door het lichaam opgenomen te worden.

4. Endorfines als natuurlijke pijnstillers

Wat de operators zich echter niet realiseren, is dat de aangemaakte endorfine en dopamine niet alleen een beloningsreactie veroorzaken, maar ook een krachtige pijnstillende werking hebben.

Onderzoek heeft aangetoond dat endorfines zich net als morfine binden aan pijnreceptoren en daarmee de overdracht van pijnsignalen verminderen en dopamine richt zich direct op de gebieden in de hersenen die het gevoel van pijn produceren. Dit betekent dat de waargenomen pijn niet alleen afneemt door het medicijn zelf, maar ook door een lichaamseigen reactie die al in gang is gezet voordat de medicatie volledig is opgenomen.

5. Samenvatting: De werking van de interne apotheek

Om het proces samen te vatten:

• De interne apotheek bevindt zich in de hersenen, met de hypothalamus als regelcentrum en de endocriene klieren als producenten van verschillende lichaamseigen stoffen.

• Door langdurige afhankelijkheid van medicatie zijn de operators in het systeem passief geworden en wachten zij op de inname van pijnstillers voordat zij actie ondernemen.

• Zodra pijnmedicatie wordt ingenomen, activeren zij de productie van endorfine en dopamine, als beloning voor het nemen van pijnmedicatie, want deze herstellen de balans in het lichaam.

• Deze natuurlijke stofjes (endorfine en dopamine) functioneren tegelijkertijd als natuurlijke pijnstillers, waardoor zij samen met het medicijn bijdragen aan pijnverlichting.

• Hoe sterker de positieve verwachting, hoe actiever de interne apotheek wordt, en hoe meer natuurlijke pijnstilling optreedt.

  
  

6. De invloed van positieve verwachtingen

Het doel van deze oefening was om de werking van de interne apotheek op een toegankelijke manier te verkennen. Hopelijk heeft dit geleid tot een beter begrip van hoe lichaamseigen processen kunnen bijdragen aan pijnverlichting.

Een belangrijk inzicht is dat niet alleen pijnmedicatie, maar ook positieve emoties en verwachtingen deze interne processen kunnen activeren. Momenten van vreugde, ontspanning en positieve rituelen kunnen de aanmaak van endorfines, dopamine en serotonine stimuleren. Deze stoffen hebben niet alleen invloed op het algemene welzijn, maar dragen ook bij aan natuurlijke pijnverlichting.

Met andere woorden: deze processen zijn deels beïnvloedbaar. Door bewust aandacht te besteden aan positieve verwachtingen en welzijn, kunnen deze lichaamseigen mechanismen worden geoptimaliseerd. Dit betekent niet dat medicatie geen belangrijke rol speelt, maar wel dat aanvullende strategieën een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan pijnmanagement.